Holenderskie prawo pracy

Każdego roku tysiące młodych Polaków decyduje się na wyjazd do pracy za granicę. Według raportu GUS najczęściej obierane kierunki to Niemcy, Irlandia, a także Holandia. Takie wyniki nie dziwią, gdyż Niderlandy od lat utrzymują się w pierwszej trójce najpopularniejszych europejskich państw, wybieranych przez Polaków na miejsce emigracji zarobkowej. Decydując się na pracę za granicą, trzeba nie tylko dopełnić wszelkich formalności związanych z wyjazdem, ale również zapoznać się z obowiązującym w danym kraju prawem pracy. Czym holenderskie prawo pracy różni się od polskiego? Oto zbiór najważniejszych informacji.

Prawo pracy – Holandia

Królestwo Niderlandów uchodzi za bardzo prospołeczne państwo, chroniące w skuteczny sposób prawa pracownika. Holandia ze względu na dużą ilość pracowników tymczasowych ma mocno rozbudowane przepisy dotyczące zbiorowych układów pracy, które wprowadzają dodatkowe regulacje dla poszczególnych branż. Choć rzadko dochodzi w tym kraju do łamania zasad pracy i wyzysku ze strony pracodawcy, warto jednak przed wyjazdem do Holandii zapoznać się z prawem pracy, a zwłaszcza kwestiami związanymi z czasem pracy, urlopem wypoczynkowym, zasiłkiem chorobowym, czy nadgodzinami.

Czas pracy i nadgodziny

Holenderskie prawo pracy dokładnie określa dobę pracowniczą, a także ilość godzin możliwych do przepracowania. Dodatkowo reguluje długość przysługującej pracownikowi przerwy w pracy. Holandia jest krajem, w którym pracodawcy zazwyczaj nie płacą za przerwy, choć zdarzają się wyjątki.

W ciągu doby pracownik może pracować nie więcej niż 12 godzin, wliczając w to nadgodziny, a między zmianami musi mieć 11 godzin przerwy. Raz w tygodniu odpoczynek między zmianami może być wyjątkowo skrócony do 8 godzin.
Każdy pracownik po tygodniu pracy powinien mieć minimum 36 godzin nieprzerwanego odpoczynku.
Jeśli czas pracy przekracza 5,5 godziny, pracownikom przysługuje minimum 30 minut przerwy. Jeśli czas pracy przekracza 10 godzin, przerwa powinna trwać przynajmniej 45 minut. Długość przerw zazwyczaj się dzieli, np. 2 x 15 minut, 1 x 15 minut + 30 minut.
Standardowo pracownik zatrudniony w Holandii pracuje przez 8 godzin dziennie i 40 godzin tygodniowo.
Maksymalnie tydzień pracy może wynieść 60 godzin i nie więcej. Z zasady tej wyłączeni są pracownicy na zmianach nocnych, którzy mogą przepracować w tygodniu nie więcej niż 40 godzin łącznie. Ich zmiana nie może również przekroczyć 10 godzin.
Jeśli zmiana kończy się po godzinie 2.00 w nocy, pracownikowi przysługuje po niej co najmniej 14 godzin odpoczynku.
Nocna zmiana oznacza, że przynajmniej jedna godzina pracy przypada między północą a 6.00 rano.
Nadgodziny (czyli powyżej 40 godzin tygodniowo) – te są płatne w wysokości od 125% do 135% stawki normalnej w zależności od CAO.
Kobiety w ciąży i osoby do 18 roku życia obowiązują inne normy czasu pracy.

Warto pamiętać, że układy zbiorowe pracy tzw. CAO – mogą wprowadzać pewne odstępstwa od powyższych zasad.

Czas pracy kobiet w ciąży i podczas połogu w Holandii

W Holandii kobieta w ciąży ma prawo do dodatkowej ochrony:

Ciąża zwalnia pracownicę z obowiązku świadczenia pracy w godzinach nocnych. Zasada ta obowiązuje do 6 miesięcy po porodzie.
W ten sam sposób chroniona jest tu kobieta, która świadczy pracę zmianową. Zgodnie z przepisami ma ona prawo do pracy w stabilnym i regularnym rytmie dobowym, a także odpoczynku. Dlatego, jeśli praca zmianowa staje się dla niej nazbyt ciężka, nie musi wykonywać jej w takim systemie.
Kobieta ciężarna w Holandii ma prawo do dodatkowych przerw i może również odmówić pracy w nadgodzinach.

Należy pamiętać, że pewne warunki pracy mogą być zagrożeniem dla rozwijającego się dziecka. Dlatego im szybciej pracownica poinformuje swojego pracodawcę o ciąży, tym szybciej będzie mógł zorganizować dla niej bezpieczne warunki pracy.

Bezpieczeństwo i higiena pracy

W Holandii zarówno pracodawca, jak i zatrudnieni u niego pracownicy wspólnie odpowiadają za bezpieczne warunki pracy. Pracodawca powinien poinformować swojego pracownika na temat obowiązujących przepisów i zasad BHP oraz przekazać mu jasne instrukcje dotyczące danego stanowiska.

Przepisy zwykle zawarte są w zakładowym podręczniku BHP. Jeśli praca jest niebezpieczna lub pracownicy są narażeni na kontakt z niebezpiecznymi substancjami, pracodawca musi zapewnić im bezpłatnie właściwe środki ochrony indywidualnej (np. kaski, rękawice czy maski). Pracownik ma obowiązek ich używać.
Każdy pracownik ma również prawo odmówić świadczenia pracy, jeśli jej warunki bezpośrednio zagrażają jego życiu lub zdrowiu.

Ewentualne skargi oraz wypadki przy pracy pracownik powinien zgłaszać najpierw bezpośrednio u pracodawcy, a w przypadku biernej postawy pracodawcy, do holenderskiego odpowiednika PIP-u, czyli Inspectie SZW.

W przypadku osób zatrudnionych za pośrednictwem agencji pracy tymczasowej odpowiedzialność za bezpieczeństwo i higienę pracy ponosi firma, w której wykonywana jest praca, a nie agencja pracy.

Bezpieczeństwo pracy kobiet w ciąży

W ciągu 2 tygodni od zgłoszenia ciąży pracodawca musi poinformować ciężarną o ryzyku, z jakim ma do czynienia na danym stanowisku pracy. Musi również podjąć działania zapobiegające takiemu ryzyku.

Do szkodliwych czynników dla kobiet w ciąży należą:

narażenie na drgania (samochody ciężarowe, maszyny rolnicze);
promieniowanie jonizujące (promieniowanie emitowane przez substancje radioaktywne, np. w szpitalach, laboratoriach);
kontakt z substancjami chemicznymi lub zagrożenia infekcją, np. w branży sprzątającej, chemicznej, rolniczej, medycznej czy też takich usługach jak fryzjer;
praca fizyczna, np. dźwiganie, pchanie, ciągnięcie lub noszenie, a także długotrwałe stanie;
praca w hałasie powyżej 80 decybeli (np. w branży metalurgicznej, na basenie, w branży rozrywkowej, rolniczej, ale także w placówkach przedszkolnych czy szkolnych);
długotrwały stres.

Jeśli kobieta ma do czynienia z powyższymi warunkami pracy, powinna skonsultować się z pracodawcą. Ma on obowiązek dostosować jej pracę tak, aby zminimalizować ryzyko lub zaproponować kobiecie na czas ciąży i połogu pracę zastępczą.

Urlopy i dni ustawowe wolne

Według holenderskiego prawa pracy każda osoba bez względu na charakter pracy i zajmowane stanowisko może liczyć od 20 dni do 30 dni płatnego urlopu w ciągu roku.
Co ważne, sam urlop nie jest odgórnie ustalany, a musi zostać wypracowany – naliczany jest jako rezerwa 8,7% od przepracowanych godzin w ramach tygodniowej normy czasu pracy.

Ilość dni urlopu zależy jednak od stażu pracownika, a także jego wieku. Oczywiście ilość dni płatnego urlopu zależy również od wymiaru pracy danej osoby. Każdy oprócz urlopu płatnego otrzymuje dodatek urlopowy – minimum 8,33% rocznego wynagrodzenia.

Oprócz płatnego urlopu istnieją również dni ustawowo wolne od pracy. W 2024 roku są to między innymi:

Nowy Rok (Nieuwjaar) – 1 stycznia 2024 r.
Wielkanoc (Pasen) – 31 marca 2024 r.
Poniedziałek Wielkanocny (Pasen) – 1 kwietnia 2024 r.
Dzień Króla (Koningsdag) – 27 kwietnia 2024 r.
Wniebowstąpienie Pańskie (Hemelvaartsdag) – 9 maja 2024 r.
Zielone Świątki/Zesłanie Ducha Świętego (Pinksteren) – 19 maja 2024 r.
Poniedziałek po Zesłaniu Ducha Świętego (Pinksteren) – 20 maja 2024 r.
I Dzień Bożego Narodzenia (Kerstmis) – 25 grudnia 2024 r.
II Dzień Bożego Narodzenia (Kerstmis) – 26 grudnia 2024 r.
Sylwester (Oudejaarsdag): 31 grudnia 2024 r.

Bevrijdingsdag — nietypowe święto w Holandii

Dzień Wyzwolenia, czyli Bevrijdingsdag, obchodzony jest 5 maja. To popularne święto, które upamiętnia datę wyzwolenia Holandii spod hitlerowskiej okupacji w 1945 roku. Mimo iż Bevrijdingsdag jest oficjalnym świętem państwowym, nie wszyscy Holendrzy mają w tym dniu wolne. W wielu układach zbiorowych zapisano, iż pracownicy będą mieć wolne w ten dzień co 5 lat. Najbliższy Bevrijdingsdag, jako dzień ustawowo wolny od pracy, przypada w 2025 roku.

Różnice między Polską a Holandią

Warto wiedzieć, że w Holandii nie oddaje się dodatkowego dnia wolnego za święto wypadające w sobotę, tak jak ma to miejsce w Polsce. U nas sobotnie święto obniża wymiar czasu pracy o 8 godzin, co daje prawo pracownikowi do wzięcia dnia wolnego w tym samym okresie rozliczeniowym. Ponadto, holenderski kodeks pracy przewiduje możliwość pracy w dzień świąteczny za specjalną stawką min. 200%.

Zbiorowe Układy Pracy CAO

Zasady stosunków prawnych pomiędzy pracodawcą a pracownikiem w Holandii regulowane są nie tylko przez obowiązujące przepisy z zakresu prawa pracy, ale także zbiorowe układy pracy (Collectieve Arbeidsovereenkomst, w skrócie CAO). W niektórych przypadkach ustalenia CAO mogą odbiegać od norm określonych przez kodeks pracy.

Podejmując zatrudnienie poprzez agencję pracy, będzie Cię obejmowało CAO sektora pracy tymczasowej. W Holandii agencje pracy mogą być zrzeszone w jednej z dwóch organizacji: ABU (Generalny Związek Agencji Pracy Tymczasowej) lub NBBU (Holenderski Związek Agencji Pośrednictwa i Pracy Tymczasowej). Każda z nich ma osobno podpisane porozumienie ze związkami zawodowymi (ABU-CAO i NBBU-CAO).

Przed wyjazdem do Holandii warto sprawdzić, czy agencja pracy, z której usług chcemy skorzystać, jest członkiem ABU lub znajduje się w rejestrze NBBU. Biura pośrednictwa nienależące do jednej z tych organizacji mogą wykorzystywać niewiedzę pracowników i nie przestrzegać postanowień CAO w Holandii. Polecamy Carrière. Będziesz mieć pewność, że Twoje prawa nie będą łamane.